Ergenlik... Çocuğunuzun, minik adımlarla yürüdüğü o güvenli parkurdan çıkıp kendi haritasını çizmeye çalıştığı; inişli çıkışlı, heyecan dolu bir arazide keşfe çıktığı bir dönem.
İşte tam da bu noktada, ebeveyn olarak rolünüz kaçınılmaz bir şekilde değişir. Peki, bu yeni rolde siz hangisini oynuyorsunuz?
YOL GÖSTEREN Mİ? YOKSA YOL ARKADAŞI MI?
Nasihat Veren, Yol Gösterici Ebeveyn:
· Haritayı elinde tutar, rotayı o çizer.
· "Ben senin yaşındayken..." diye başlayan cümleler kurar.
· "Şunu yap, bunu yapma" emirleriyle ilerler.
· Tehlikeleri sürekli anlatarak uyarır.
Birlikte Yolda Yürüyen Ebeveyn:
· Haritayı beraber inceler. Rotayı çocuğunun çizmesine izin verir, ama yanında yürür.
· "Bu yolda seni neler heyecanlandırıyor?" diye sorar.
· "Sence bu durumda hangi seçeneklerin var? Seçimlerinin sonuçları neler olabilir?" diye düşündürür.
· Bir çıkmaz sokakta, onu azarlamak yerine, "Geri dönüp farklı bir yol denemeye ne dersin?" diye fısıldar.
Peki, bu zorlu ve bir o kadar keyifli "birlikte yürüme" yolculuğunun anahtarı nedir? Cevap, yine o üç temel prensipte yatıyor: Anlamak, Yorumlamak ve Sabırla Tekrar Etmek.
1. Adım: ANLAMAK (Nasihatin Değil, Dinlemenin Gücü)
Ergen beyni, inanılmaz bir hızla yeniden yapılanıyor. Buradaki "anlamak", onun dünyasına girmeye çalışmaktır. Asıl mesele, en sevdiği YouTuber'ı veya dinlediği müziğin sözlerini anlamak değil; onun içsel fırtınalarını, kimlik arayışını, aidiyet ihtiyacını ve özerklik isteğini anlamaktır.
Kendinize sorun: "Bugün ona 'ders vermek' yerine, onu yargılamadan kaç dakika dinledim?"
2. Adım: YORUMLAMAK (Çözümü Onun Bulmasına İzin Vermek)
Artık her sorunun bir "ebeveyn çözümü" yoktur. Buradaki yorumlama, olan biteni kendi yetişkin bakış açınızla yargılamak değil, ona kendi çözümünü bulması için ayna olmaktır. Yaşadığı bir arkadaş kavgasında, "Şöyle yapmalısın" demek yerine, "Bu seni nasıl hissettirdi? Sence bu durumu nasıl çözebilirsiniz?" diye sormaktır.
Bu, onun özgüvenini inşa eder. Siz çözümü hazır verirseniz, o, çözüm üretme kasını asla geliştiremez.
3. Adım: SABIRLA TEKRAR ETMEK (Güvenli Liman Olmak)
Ergenlik, duygusal bir roller coaster'dır. Bugün sizinle her şeyi paylaşır, yarın size kapıyı kapatabilir. İşte "sabırla tekrar etmek", her seferinde yeniden, "Ben buradayım. Seni olduğun gibi kabul ediyorum. Senin için güvenli bir limanım" mesajını vermektir. Bu mesajı sözcüklerle değil, davranışlarınızla, varlığınızla tekrar tekrar iletmektir.
Peki, siz hangi tür bir yol arkadaşısınız? Kendinizi şu güçlü soruyla yoklayın:
"Hayalini kurduğum o gelecek versiyonum – yani çocuğumun güvendiği, danıştığı, sırtını dayadığı o sakin ebeveyn – bugünün beni görse, ona doğru attığım hangi küçük adım için gurur duyardı?"
Cevap belki de şudur: "Bugün, lafını kesmeden, telefonuma bakmadan onu dinledim. Bugün, öğüt vermek yerine sadece 'Bu konuda sen ne düşünüyorsun?' diye sordum. Bugün, onun yerine karar vermek yerine, seçenekleri birlikte listeledik."
Bugünkü Taahhüdünüz: Yol Arkadaşı Olmak
Bir yıl sonra, ergen çocuğunuzla aranızda güçlü, güvenli bir köprü kurmuş olmak için bugünden kendinize bir söz verin.
"Önümde duran 1 yılın sonunda, 'İyi ki onun yol arkadaşı olmayı seçmişim' diyebilmek için bugün hangi taahhüdü kendime vermeliyim?"
· "İyi ki, her gün onu eleştirmeden önce dinlemeyi taahhüt etmişim."
· "İyi ki, çözümleri benim söylemek yerine onun bulması için sabırla beklemeyi öğrenmişim."
· "İyi ki, onun 'mükemmel' değil, 'mutlu' bir birey olmasına odaklanacağım diye söz vermişim."
Unutmayın, ergenlik bir hastalık değil, bir geçiş dönemidir. Amacınız, onun hayatının şoför koltuğundan çıkıp, yol boyunca kendini güvende hissetmesi için yanındaki yol arkadaşı koltuğuna geçmektir. Yol bazen engebeli olsa da, bu yolculuğu birlikte yürüdüğünüzde, varacağınız yer hem sizin hem de çocuğunuz için çok daha anlamlı ve güzel olacaktır.
