Yılbaşı itibarıyla birçok kaleme zam gelirken, vergi ödemekle ilgili yükler de arttı. 6 Eylül tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 10364 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile damga vergisi tutarları yeniden yükseltildi. Yeni tutarlar, 1 Ekim’den itibaren verilecek beyannameler için geçerli olacak ve üç aylık dönemi kapsayacak.
Anayasal Ödev ile Mali Yükümlülük
Vergi ödemek, her vatandaş için anayasal bir ödev. Anayasa’nın 72. ve 73. maddelerinde düzenlenen bu yükümlülük, devletin mali sisteminin temelini oluşturuyor. Peki, anayasal bir ödevin mali yükümlülüğe bağlanması mümkün mü? Uzmanlar, askerlik gibi görevlerin ek bir mali yükümlülüğe bağlanamayacağını belirtiyor. Ancak vergi ödemede durum farklı; özellikle damga vergisi, beyanname veren mükelleflerden alınarak, vatandaşlık ödevini yerine getirenleri ek mali yükümlülük altına sokuyor.
Beyanname Veren Mükellefler Cezalandırılıyor
Damga vergisi, mükelleflerin idarenin matrahı belirlemesine yardımcı olmaları karşılığında ödeniyor. Oysa beyanname vermeyen, idarenin işini zorlaştıran mükellefler, bu vergiden etkilenmiyor. Böylece sistem, vergiye uyumlu mükellefi cezalandırırken, uyumsuz olanı adeta ödüllendiriyor.
Artışın Boyutu ve Anayasal Tartışma
Beyannameler üzerinden hesaplanan damga vergileri, yılbaşında artırılmıştı. Yeni Cumhurbaşkanı Kararı ile bu tutarlar yeniden artırıldı. Ancak mükellefler, matrah çıkmadığı veya devreden KDV bulunduğu durumlarda bile damga vergisi ödemek zorunda bırakılıyor. Bu durum, vatandaşlık ödevini yerine getiren mükellefler için haksız bir mali yük oluşturuyor.
Uzmanlar, bu yükün hem yılbaşında hem de yıl içinde artırılmasının Anayasa’ya aykırı olabileceğini ve mükellefler açısından adaletsizlik doğurduğunu vurguluyor. Hazine ve Maliye Bakanlığı, kaç mükellefin asıl vergi borcu doğmadığı halde damga vergisi ödediğini açıklarsa, bu haksızlığın boyutu ortaya çıkacak.
Yeniden Değerleme Oranı ile Yeni Artış
2025 yılı boyunca damga vergisi yükü, yeniden değerleme oranına göre tekrar artacak. Bu durum, vergi mükellefleri için ek mali yük anlamına geliyor ve konu, uzmanlar tarafından sürekli tartışılıyor.
