1830 VE 40'lı yılarda Adana'da keşif araştırma çalışmalarını sürdüren İngiliz Doğu Hindistan Kumpanyası memurlarından (ajanlarından) W.B,Barker, Adana valisi Süleyman paşa ile de görüştü.
-Adana valisi'nin bir okka şekeri bile rüşvet olarak aldığını raporlarına yazdı.
VALİ SÜLEYMAN PAŞA BİR OKKA ŞEKERİ BİLE RÜŞVET OLARAK ALIR!
Barker, Mısırlı İbrahim Paşa'nın Adana'dan ayrılmasından sonra 1844 yılında Adana Valisi Süleyman Paşa için "Süleyman Paşa, Adana'yı yönetti. Bu yaşlı insan bütün paşaların (valilerin) en ahmağı idi. Parasal konular dışında, o'nun konuşmaları ilgisini yansıtıyordu. O'nun yönetiminde O ve diğer valilik görevlileri bir okka şekeri bile rüşvet diye alırlardı"diyor.
Karataş yöresinin önde gelen derebeylerinden Cin Yusuf'un kardeşi Mustafa'yı öldürttüğü ve valiye 10.000 kuruş vererek cezadan kurtulduğunu da açıklıyor.
Adana yönetiminde söz sahibi olan Vali, vergi toplayıcılarının başı sayılan "muhassıl", Müftü, Kadı, Naip gibi yöneticilerin İl Meclisinde görevleri esnasında yaptıkları usulsüz işler de anlatılıyor... Türkmen aşiret beylerinin halktan topladığı vergilerden önemli kazançlar sağladığını açıklıyor.
Barker, Adana valiliğine sık sık uğrar... Yakın dostu Hıristiyan meclis üyeleri ile görüşmelerde bulunur. Nadir Bey adında 14 yabancı dil bilen mesleğini "Mora'lı mühendis" olarak açıklayan İngiliz casusu ile görüşerek Adana valileri hakkında elde ettiği bilgileri ülkesi İngiltere'ye ulaştırır.
Mersin sahillerinden İskenderun körfezine kadar uzanan geniş bir sahada paşalığın (valilik) 300.000 nüfus barındırdığı... Adana'nın nüfusunun 1840'larda 18.000 olduğu... Bunun üçte biri Türk, üçte biri Nusayri, üçte birinin de Rum 've Ermeni olduğunu... Tarsus'un nüfusunun da 6.000 civarında bulunduğunu açıklıyor...
Barker, Misis, Anavarza, Sis (Kozan) şehirlerini de dolaşmış buralardaki tarihi eserleri incelemiş... Sis'te Ermeni kilise papazının gravür resmini çizmiş eserine de koymuştur. Karsantı madenleri, Kozandağı yöresinde çıkarılan gümüşler, zengin tarım ürünleri, bataklıkların kurutulması halinde kurulacak çiftliklerden elde edilen kazançların önemini açıklamaktadır.
GÜLEK BOĞAZINDAN GEÇENLERDEN 5 KURUŞ VERGİ ALINIYOR
Barker'in eserinde Adana paşalığının bütçesi hakkında da rakamlara yer veriliyor. Valiliğin yıllık geliri 10 milyon kuruş... Gelir kalemleri içinde Salyane, Haraç, İspençe, Fellahlardan alınan miri, Gümrükler, Tütün tekeli, mum, şarap, süs eşyaları, tuz, kışın ovaya inen Türkmenlerden alınan vergi ile Gülek boğazından geçiş yapan insanlardan kelle başı 5 kuruş gelir elde edilmektedir.
Adana Valiliği'nin giderler toplamı ise 1.144.000 kuruştur. Giderler içinde sadece valinin harcamaları 600.000 kuruştur. Muhassıl (vergi toplayıcı), Tarsus yöneticisi, Meclisin 14 üyesi ile Türkmen beylerinin maaşları giderler arasındadır".
Adana'nın tarım ürünleri Kayseri'ye gönderilmekte, oradan da Anadolu'ya dağıtılmaktadır.
Barker'in araştırmalarından çıkan sonuç, Adana, İskenderiye gibi ticari öneme sahip bir bölgedir. Tarsus'ta şirketlerin depolama işleri canlandırılır bölge tarımında, ticaretinde söz sahibi olunursa İngiltere bu durumdan büyük yararlıklar sağlayabilir.
W.B. Barker'in Kilikya (Çukurova) hakkında hazırladığı raporlara dayanan kitabı, 19.yy ortalarında bölgenin tarım ve ticaret için ne kadar önemli olduğunu açıklayan bilgilerle doludur. Osmanlı yönetimi adına ve Vali ve ona bağlı memurların rüşvet ve suistimalleriyle, aşiretlerin birbirleriyle olan kavgalarıyla halka verdikleri zararları açıklar. O yıllarda İngiltere Sanayi devrimini yapmakta, ürettiği malları deniz aşırı ülkelere satmaktadır. Adana vilayetinin zengin orman ürünleri, yapılacak toplumsal reformlar ile tarım ve ticaretin gelişmesi halinde İngiltere için sağlayacağı yararlar için ön bilgiler toplanmaktadır. Barker'in çalışmalarını yaptığı aynı yıllarda bölgeden asker ve vergi almakta zorlanan Osmanlı devleti'nin içinde bulunduğu çelişkiler ve zor durum dikkate alındığında gelecekte yaşanacak olayların “bir devletin çöküşüne” doğru uzanan gelişmelere yol açacağı açıktı. Barker, İngiltere adına çalışan ticaret ajanı/casusu idi. Valilikteki dönen dolapları ve bölgenin durumunu ülkesine bildiriyordu.
