Robots.txt dosyası, bir web sitesinin kök dizininde bulunan ve arama motoru botlarına (crawlers) hangi sayfalara erişebileceklerini, hangilerine ise erişemeyeceklerini bildiren bir metin dosyasıdır. Robots.txt, arama motorlarının site üzerinde gezinmesini kontrol etmek ve gereksiz ya da hassas içeriklerin dizine eklenmesini önlemek için kullanılır. Dosya, özellikle büyük sitelerde bot trafiğinin optimize edilmesi ve sunucu kaynaklarının verimli kullanılması açısından önemlidir.
Bir robots.txt dosyası, arama motorlarına doğrudan emir vermez, yalnızca öneride bulunur. Yani bir bot bu dosyaya uymak zorunda değildir; ancak Google, Bing ve Yandex gibi büyük arama motorlarının botları genellikle robots.txt kurallarına riayet eder. Robots.txt ile bir URL’nin erişimini kısıtladığınızda, ilgili içerik arama motoru sonuçlarında görünmeyebilir ya da önbelleğe alınmayabilir. Bu yüzden, arama motoru optimizasyonu (SEO) ve site yönetimi açısından robots.txt’nin etkili kullanılması gereklidir.
Robots.txt, web sitesinin tamamını ya da belirli dizinlerini botlara kapatmak için kullanılabilir. Genellikle geçici sayfalar, test ortamları, yönetici panelleri gibi dizinlerin veya dosyaların erişime kapatılması amaçlanır. Aynı zamanda robots.txt, site haritası (sitemap) konumunu arama motorlarına iletmek için de kullanılır. Doğru kurgulanmamış bir robots.txt dosyası, sitenin önemli sayfalarının yanlışlıkla dizine eklenmemesine veya erişime kapanmasına yol açabilir.
Robots.txt Dosyası Nasıl Oluşturulur?
Robots.txt dosyası oluşturmak için standart bir metin editörü kullanılır ve UTF-8 formatında kaydedilir. Dosyanın adı her zaman küçük harflerle "robots.txt" olmalıdır ve sitenin ana dizinine (root) yüklenmelidir. Aksi takdirde arama motoru botları dosyayı bulamaz. Dosyanın doğru bir şekilde yerleştirilmesi, kuralların çalışması için zorunludur.
Dosya, temel olarak "User-agent" ve "Disallow" komutlarıyla şekillenir. "User-agent", kuralın hangi bot için geçerli olduğunu belirtir. "Disallow" ise botun erişimini engellemek istediğiniz dizin ya da dosyayı gösterir. Eğer tüm botlara belirli bir klasörü kapatmak istiyorsanız, "User-agent: *" ifadesi kullanılır. Sadece bir dizini engellemek için "Disallow: /dizin-adı/" şeklinde bir satır yazılır. Erişim engellenmeyen sayfalar için "Allow" komutu eklenebilir.
Ayrıca, robots.txt dosyasında site haritası da belirtilebilir. Bunun için "Sitemap:" komutuyla sitemap'in tam URL'si dosyaya eklenir. Site haritasını robots.txt'ye eklemek, arama motorlarının site yapısını daha iyi anlamasına yardımcı olur. Özellikle büyük sitelerde, robots.txt dosyasının manuel olarak kontrol edilmesi ve test edilmesi gerekir. Yanlış bir kuralın sitenin tüm trafiğini olumsuz etkileyebileceği unutulmamalıdır.
Robots.txt Dosyasında Sıkça Yapılan Hatalar
Robots.txt dosyasında en sık karşılaşılan hata, yanlışlıkla sitenin tamamının arama motorlarına kapatılmasıdır. "Disallow: /" kuralı tüm siteyi botlardan gizler. Bu, genellikle staging (test) ortamlarında unutulan bir kuralın canlıya taşınmasıyla oluşur. Bu tür hatalar, sitenin arama motoru sonuçlarından tamamen kaybolmasına yol açabilir.
Bir diğer hata ise önemli sayfaların, örneğin ürün ya da kategori sayfalarının yanlışlıkla engellenmesidir. SEO xidmeti gibi hedeflenen anahtar kelimeler için optimize edilen sayfalar, yanlış bir robots.txt kuralıyla dizinden çıkarılabilir. Aynı şekilde, robots.txt dosyasında yorum satırlarının yanlış yerde kullanılması veya syntax hataları da botların dosyayı yanlış okumasına neden olur. Yorum satırları için "#" sembolü kullanılmalı ve komutların başında veya sonunda fazladan boşluk bırakılmamalıdır.
Ek olarak, robots.txt dosyasının düzenli olarak güncellenmemesi ve test edilmemesi de sorunlara yol açar. Arama motorları güncel olmayan veya hatalı dosyaları dikkate almaz. Değişiklik yapıldığında, dosyanın geçerliliği mutlaka test edilmeli ve Google Search Console üzerinden kontrol edilmelidir. Hatalı kurallar, site trafiğinde ciddi düşüşlere neden olabilir.
Robots.txt Dosyasında Hangi Komutlar Kullanılır?
Robots.txt dosyasında kullanılan başlıca komutlar arasında User-agent, Disallow, Allow ve Sitemap bulunur. "User-agent" botun kimliğini belirler, "Disallow" ise engellenen yolu gösterir. "Allow" komutu ise engellenen bir dizin içinde izin verilen bir yolu tanımlar. Bu komutlar, arama motoru botlarının siteyi nasıl tarayacağına yön verir.
Bazı botlara özel kurallar eklemek mümkündür. Örneğin, sadece Googlebot'a yönelik bir kural yazabilirsiniz. Eğer bir klasörü tüm botlara kapatıp, içindeki bir dosyayı sadece Googlebot'a açmak istiyorsanız, bu mümkün olur. Ayrıca, "Crawl-delay" komutuyla botun siteyi hangi aralıklarla tarayacağı belirlenebilir. Ancak bu komut tüm arama motorlarında desteklenmez.
Robots.txt dosyasındaki kuralların doğru sıralanması önemlidir. Önce genel kurallar, ardından özel kurallar yazılır. Karmaşık bir yapı kurulduğunda, dosyanın okunabilirliği zorlaşabilir. O yüzden dosya düzenli tutulmalı ve gereksiz satırlardan kaçınılmalıdır.
Robots.txt Dosyası Arama Motoru Optimizasyonuna Nasıl Etki Eder?
Robots.txt dosyası, arama motoru optimizasyonuna (SEO) doğrudan etki eden bir unsurdur. Doğru ayarlanmış bir robots.txt, arama motoru botlarının site içeriğini verimli şekilde taramasını sağlar. Özellikle büyük sitelerde, gereksiz veya kopya içeriklerin botlar tarafından taranmasını engelleyerek, bütçenin doğru kullanılmasına yardımcı olur.
Robots.txt, sunucuya gelen isteklerin optimize edilmesini sağlar ve botların önemli sayfalara odaklanmasını mümkün kılar. Bu da indeksleme bütçesinin daha verimli kullanılmasına olanak tanır. Özellikle e-ticaret sitelerinde filtrelenmiş veya geçici URL’lerin dizinden çıkarılması için robots.txt dosyası kullanılır. Bu yöntemle site içi SEO performansı artırılır ve gereksiz içeriklerin arama motoru sonuçlarında yer alması engellenir.
Bununla birlikte, robots.txt dosyasının hatalı yapılandırılması, önemli sayfaların dizine eklenmemesine yol açabilir. Bir URL’yi robots.txt ile engellediğinizde, o URL’ye ait meta etiketleri ve diğer sinyaller arama motorları tarafından görülemez. Bu da sayfanın arama sonuçlarındaki görünürlüğünü düşürebilir. Dolayısıyla robots.txt dosyası hazırlanırken, sitenin genel SEO stratejisine uygun şekilde detaylı analiz yapılmalı ve düzenli olarak kontrol edilmelidir.
Robots.txt Dosyasında Dikkat Edilmesi Gerekenler
Robots.txt dosyasını hazırlarken sitenin yapısı iyi analiz edilmeli ve hangi sayfaların arama motorlarına açık kalacağı net şekilde belirlenmelidir. Gereksiz yere çok fazla "Disallow" komutu eklemek, arama motoru botlarının siteyi anlamasını zorlaştırabilir. Sadece gerçekten erişimi kısıtlanması gereken dizin ve dosyalar engellenmelidir.
Dosya güncellenirken her değişiklikten sonra dosyanın doğruluğu test edilmelidir. Bunun için Google Search Console’daki robots.txt test aracından yararlanılabilir. Ayrıca, dosya sunucuda her zaman güncel ve erişilebilir olmalıdır. Arama motoru botları dosyaya ulaşamazsa, siteyi tamamen tarayabilir veya beklenmeyen sorunlar oluşabilir.
Bazı botlar robots.txt kurallarına uymayabilir ve erişimi engellenen dizinlere girmeye çalışabilir. Bu tür durumlar için ek güvenlik önlemleri alınmalıdır. Ayrıca, gizli ya da hassas bilgilerin sadece robots.txt ile korunması yeterli değildir; sunucu tarafında ek güvenlik katmanları da oluşturulmalıdır.
Robots.txt Dosyasını Test Etme ve Güncelleme
Robots.txt dosyasını oluşturduktan sonra mutlaka test etmek gerekir. Yanlış yapılandırılan bir dosya, sitenin arama motorlarındaki varlığını olumsuz etkileyebilir. Dosyayı test etmek için Google Search Console’un robots.txt test aracı kullanılabilir. Bu araç, dosyadaki kuralların nasıl çalıştığını gösterir ve hatalı satırları hızlıca tespit etmenizi sağlar.
Düzenli olarak dosya güncellenmeli ve yeni eklenen içeriklere uygun kurallar eklenmelidir. Özellikle yeni dizinler veya geçici test ortamları ekleniyorsa, bu alanların botlardan gizlenip gizlenmeyeceği netleştirilmelidir. Ayrıca, site üzerinde yapılan büyük değişikliklerden sonra robots.txt dosyasının eski kurallarının geçerli olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Her güncellemeden sonra dosyanın erişilebilir olduğundan emin olun. Robots.txt dosyasının URL’si genellikle "siteadresi.com/robots.txt" şeklindedir ve doğrudan tarayıcıdan ulaşılabilir olmalıdır. Botların güncellenen dosyayı ne zaman tarayacağını ise arama motorlarının algoritmaları belirler.
