2,5 Milyon Engelli, İş Dünyasından Umut Bekliyor
Türkiye’de 2022 verilerine göre 2 milyon 511 bin 950 engelli vatandaş bulunuyor. Bu sayının 775 bini ağır engelli statüsünde. Yani ülkede adeta bir “engelli ordusu” var, ancak istihdam konusunda tablo iç açıcı değil.
Mevzuata göre, özel sektörde 50’den fazla çalışanı bulunan işverenler, personel sayısının en az %3’ünü engelli bireylerden oluşturmak zorunda. Buna rağmen birçok şirket bu yükümlülüğü yerine getirmiyor. Oysa devlet, engelli istihdamını teşvik etmek için önemli destekler sunuyor.
Beyan Dönemi Bitiyor, “Radar” Dönemi Başlıyor
SGK, 2026’dan itibaren devreye alınacak “Çalışan Bildirim Sistemi” ile denetimleri otomatikleştiriyor. Yeni sistem sayesinde işverenlerin SGK kayıtları gerçek zamanlı olarak taranacak, engelli kotasını doldurmayanlar anında tespit edilecek.
Artık beyanla kandırma devri sona eriyor; otomatik sistem her şeyi görecek. Böylece engelli çalıştırmayan işletmeler “radar”a takılacak ve cezalardan kaçamayacak.
İl Bazlı Cezalar Bitiyor, Merkez Bazlı Sisteme Geçiliyor
Mevcut sistemde çok şubeli firmalar farklı illerde farklı kontenjan uygulamaları nedeniyle mağduriyet yaşıyordu. Temmuz ayında Resmî Gazete’de yayımlanan Torba Kanun ile bu durum da değişti.
Artık birden fazla ilde faaliyet gösteren işverenlere uygulanacak cezalar, yalnızca şirket merkezinin bulunduğu ilin Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü tarafından kesilecek. Bu adım, uygulamadaki adaletsizlikleri ortadan kaldırmayı hedefliyor.
Ceza Tsunamisi Geliyor!
Yasaya göre, 50 veya daha fazla çalışanı olan iş yerleri, her çalıştırmadıkları engelli birey için aylık 30 bin 81 TL idari para cezası ödeyecek. Bu tutar her yıl yeniden değerleme oranında artırılıyor.
2026 yılı itibarıyla cezalar %25,49 oranında güncellenecek ve caydırıcılığın artırılması amacıyla iki katına kadar çıkarılabilecek. Bu yaptırımlar yalnızca özel sektör için değil, kamu kurumları için de geçerli olacak.
Engelli Bireylere Yeni Umut
Yeni denetim sistemi sayesinde, hem özel sektörde hem de kamuda engelli bireyler için daha fazla istihdam alanı açılması bekleniyor. Uzmanlara göre bu adım, sadece hukuki değil, aynı zamanda toplumsal bir dönüşüm anlamı da taşıyor.
