📍 Türkiye ekonomisinde 2024’te başlayan yüksek faiz sarmalı, 2025’te kamu maliyesinde kırılma noktasına ulaştı. Hazine'nin faiz ödemeleri, 24 yıl sonra ilk kez anapara ödemelerini aştı. Ekonomist İris Cibre, bu gelişmeyi 'sürdürülemez' olarak niteleyerek, 1990’lı yılların ekonomik kaos dönemine benzetti.
📉 Hazine'nin Faiz Yükü Anaparayı Geride Bıraktı
Hazine ve Maliye Bakanlığı verilerine göre, 2024 yılında merkezi yönetimin yaptığı 1,098 trilyon TL’lik faiz ödemesi, 933 milyar TL’lik anapara ödemesini geçti. 2025’in ilk dört ayında ise bu eğilim güçlenerek sürdü: Faiz ödemelerinde %107’lik artış yaşandı.
“Bu sürdürülemez. Faiz ödemeleri 2000’den bu yana ilk kez anaparayı geçti. Bütçe disiplininin bozulduğunun açık bir göstergesi.”
— Ekonomist İris Cibre
💸 Bütçe Açığı Rekor Kırıyor
2025’in ilk dört ayında faiz ödemeleri 684,5 milyar TL’ye ulaştı. Aynı dönemde bütçe açığı 1,1 trilyon TL’ye yaklaştı. Bu veriler, kamu kaynaklarının büyük bölümünün faiz ödemelerine ayrıldığını; sosyal harcamalar, altyapı ve yatırımların ikinci plana itildiğini ortaya koyuyor.
🔍 2025 Projeksiyonları: Tablo Daha da Ağırlaşıyor
Ekonomi yönetiminin Ocak 2025’te hazırladığı projeksiyonlara göre:
-
İç borç faiz yükü: 6,63 trilyon TL
-
Dış borç faiz yükü: 48,5 milyar dolar
Bu tahminler, Türkiye’nin faiz yükünün devlet bütçesinde ciddi bir tehdit haline geldiğini gösteriyor.
⏪ 1990’lı Yıllara Geri Dönüş Uyarısı
Ekonomistler, mevcut durumu 1990’lı yılların yüksek faiz, yüksek enflasyon ve borç kıskacına benzetiyor. 2001 krizinde faiz ödemeleri vergi gelirlerinin %92,3’ünü tüketmişti. 2024’te bu oran tekrar yükselişe geçerek %17,4 olarak kaydedildi. Eğilimin sürmesi durumunda oranların yeniden çift haneye tırmanması kaçınılmaz görünüyor.
⚠️ Cibre: “Yapısal Reform Şart”
İris Cibre’ye göre yaşananlar teknik değil, yapısal bir bozulmaya işaret ediyor. Mali disiplinsizlik, artan borçlanma maliyetleri ve yüksek faiz politikaları birlikte düşünüldüğünde, ekonomide istikrarı tehdit eden ciddi bir mali yük oluşmuş durumda.
“Vergi reformu, harcama disiplini ve etkili borç yönetimi olmazsa, bu yükü taşımamız imkânsız hale gelir.”
— İris Cibre
