Kentsel Dönüşümde Büyük Mali Destek
Türkiye genelinde kentsel dönüşüm sürecini hızlandırmak ve riskli yapılarda yaşayan vatandaşları desteklemek amacıyla başlatılan proje, özellikle deprem riski taşıyan binaların yenilenmesini hedefliyor. İstanbul’da başlayan kampanyanın diğer illere de yayılması planlanıyor.
Amaç, vatandaşların yıkım, yapım, taşınma ve geçici barınma yükünü hafifletmek; böylece hem can güvenliği sağlanacak hem de dönüşüm süreci hızlanacak.
Destek Miktarları ve Şartlar
Her bir konut için sağlanan destekler şöyle:
-
875 bin TL hibe
-
875 bin TL kredi
-
125 bin TL taşınma desteği
Toplamda, bir konut için 1 milyon 875 bin TL’lik paket ortaya çıkıyor. Birden fazla konutu olan hak sahipleri için diğer konutlara 1 milyon 750 bin TL’ye kadar kredi imkânı sunuluyor.
İşyeri sahipleri için destek miktarları ise:
-
437 bin 500 TL hibe
-
437 bin 500 TL kredi
-
Ek dükkânlar için 875 bin TL’ye kadar kredi desteği
Taşınma desteği, konutta oturan ev sahibine; kiracı ise kira desteğinden faydalanıyor.
Destekten yararlanabilmek için bazı şartlar bulunuyor:
-
Bina, “riskli yapı” statüsünde olmalı
-
Yeniden inşa edilecek yapı, eski brüt alanın 1,5 katını geçmemeli
-
Hak sahibi kendi konutunda yaşıyorsa taşınma yardımı, kiracıysa kira desteği alabiliyor
-
Kredi desteğinde geri ödeme, ruhsat tarihinden iki yıl sonra başlıyor
Dar Gelirliler İçin “Oturma Hakkı” Modeli
Gelir durumu düşük vatandaşlar için özel bir model geliştirildi. “Oturma hakkı” sistemi sayesinde vatandaş, yeni dairesinde oturma hakkı kazanıyor; mülkiyet ise inşaat tamamlandıktan sonra taksitli veya paylı olarak devrediliyor.
Bu model özellikle emekliler ve sabit gelirli vatandaşlar için büyük kolaylık sağlıyor. Hibe tutarları geri ödemesiz, kredi ödemeleri ise ruhsat alındıktan iki yıl sonra başlıyor ve 10 yıla kadar vade sunuluyor. İlk yılda faiz uygulanmazken, sonraki yıllarda yalnızca TÜFE’nin yarısı kadar güncelleme yapılıyor.
TOKİ ve Emlak Konut Modeli ile Hızlı Dönüşüm
Bakanlık, büyük siteler ve toplu alanlarda dönüşümü hızlandırmak için TOKİ ve Emlak Konut GYO’yu devreye sokuyor. Hak sahipleri, müteahhit aramak zorunda kalmadan doğrudan bu kurumlara başvurabiliyor. Riskli yapı kararı sonrası %100 uzlaşma sağlanırsa, dönüşüm talebi Kentsel Dönüşüm Başkanlığı’na iletiliyor.
Bu modelde de 875 bin TL hibe desteği veriliyor ve proje maliyetinden düşülüyor. Devlet eliyle yürütülen dönüşüm projelerinde inşaat kalitesi, zamanında teslim garantisi ve altyapı modernizasyonu sağlanıyor.
Dar gelirli vatandaşlar için ise herhangi bir borç çıkarılmadan “oturma hakkı” tanınıyor. Tapuda, eski değerin oranında hisse sahibi oluyorlar; ömür boyu evde oturma hakkı bulunuyor ve bu hak mirasçılara devrediliyor. Gelir düzeyi sonradan artan kişiler, kalan hisseleri güncel değer üzerinden satın alabiliyor.
Başvuru Süreci
“Yarısı Bizden” desteğine başvurular, e-Devlet üzerinden veya Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlükleri aracılığıyla yapılabiliyor. Başvuru sırasında tapu, kimlik, riskli yapı tespit raporu ve bağımsız bölüm bilgileri gerekiyor.
Bakanlık, kampanyanın İstanbul dışındaki illere de yayılacağını açıkladı. Antalya, İzmir, Bursa, Kocaeli ve Ankara gibi deprem riski yüksek bölgeler sıradaki iller arasında yer alıyor.
