Türkiye’de her yılın son çeyreğinde yaşanan asgari ücret tartışmalarının kalıcı bir çözüme evrilmediğini belirterek, “Asıl mesele ücretin miktarı değil, bu ücretin toplumun yarısı için geçerli hale gelmiş olmasıdır. Bu tablo, ücret sisteminde derin bir yapısal bozukluğun göstergesidir” ifadelerini kullandı.
Asgari ücret son 10 yılda nasıl değişti?
Uzman, Türkiye’de asgari ücretin son on yıldaki artışlarını şöyle paylaştı:
-
2016: 1.300 TL
-
2017: 1.404 TL (%7,9 artış)
-
2018: 1.603 TL (%14,2 artış)
-
2019: 2.020 TL (%26,1 artış)
-
2020: 2.324 TL (%15,1 artış)
-
2021: 2.825 TL (%21,6 artış)
-
2022: 5.500 TL (%94,6 artış)
-
2023: 11.402 TL (%107 artış)
-
2024: 17.002 TL (%49,1 artış)
-
2025: 22.104 TL (%30 artış)
Erdursun, 2022 ve 2023’teki yüksek artışların enflasyonist şoklara karşı alınan zorunlu tedbirler olduğunu, 2024 ve 2025 döneminde ise “tek artışlı normalleşme” sürecine geçildiğini ancak enflasyon normalleşmesinin sağlanamadığını vurguladı.
Türkiye’de her iki çalışandan biri asgari ücretli
OECD ve Avrupa ülkeleriyle yapılan kıyaslamaya göre, Türkiye’de çalışanların yaklaşık %50’si asgari ücretle gelir elde ediyor. Almanya’da bu oran %4, Fransa’da %5, Hollanda ve İspanya’da %3. Erdursun, bu durumun “asgari ücretin taban değil, ortalama ücret haline geldiğini” gösterdiğini, orta gelir grubunun erimesine ve ücret skalasının aşağı doğru baskılanmasına neden olduğunu belirtti.
Yapısal çözümler şart
Uzman, asgari ücretin tek başına artmasının refah getirmediğini, birçok çalışanın maaşının bu seviyeye sabitlendiğini söyledi. Erdursun’un önerileri şöyle:
-
Asgari ücret, başlangıç ücreti olarak tanımlanmalı
-
Aynı işyerinde 6 aydan fazla çalışan hâlâ asgari ücretle gösterilmemeli
-
Meslek koduna göre taban ücret sistemi getirilmeli
-
Farklı niteliklerdeki işlerde tek bir asgari ücret uygulanmamalı
-
Kıdeme göre ücret artışı zorunlu hale getirilmeli
-
Uzun süre aynı işte çalışanların maaşı asgari seviyede kalmamalı
-
Politika, asgari ücret yerine ortalama ücret üzerinden yapılmalı
2026 için üç senaryo
Erdursun, 2026 yılı için hedeflenen resmi enflasyon oranının %16 olduğunu hatırlatarak üç farklı asgari ücret senaryosu paylaştı:
-
Sadece hedef enflasyon oranında artış: 25.600 TL
-
Refah payı eklenirse: 26.500 – 27.500 TL
-
Reel alım gücü korunursa: 28.000 TL’nin üzerinde
Erdursun, “Önemli olan rakam değil, bu ücreti alan kişi oranını azaltmak” diyerek, orta sınıfın güçlenmesinin ve ücret sisteminin sürdürülebilir hale gelmesinin bu anlayış değişikliğiyle mümkün olacağını vurguladı.
