Tiroid, boynun ön tarafında bulunan küçük, kelebek şeklinde bir bezdir. Tiroid hormonları vücudun enerjiyi kullanma şeklini kontrol eder, bu nedenle vücuttaki neredeyse tüm organları, hatta kalp atış hızını bile etkiler. Yeterli tiroid hormonu olmadığında, vücudun birçok işlevi yavaşlar ve fiziksel ile zihinsel yorgunluk günlük yaşamı ciddi şekilde etkileyebilir.
Tiroidin Yavaş Çalışmasının Nedenleri
Tiroid bezinin az çalışması yani hipotirodizm, en yaygın olarak Hashimoto hastalığı nedeniyle görülür. Bu otoimmün hastalıkta bağışıklık sistemi tiroid bezine saldırır, iltihaplanma ve hormon üretiminde azalma meydana gelir.
Diğer nedenler şunlardır
-
Tiroidit veya tiroid iltihabı
-
Doğuştan hipotiroidizm
-
Tiroidin cerrahi olarak çıkarılması
-
Radyasyon tedavisi
-
Bazı ilaçlar (lityum, amiodaron)
-
Hamilelik sonrası bazı durumlarda tiroidin yavaş çalışması
-
Nadiren çok fazla veya çok az iyot, hipofiz veya hipotalamus sorunları
Belirtiler
Hipotiroidizmin belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak yaygın olanlar şunlardır
-
Tükenmişlik ve enerji düşüklüğü
-
Kilo alımı
-
Ses kısıklığı
-
Soğuğa tahammülsüzlük
-
Eklem ve kas ağrıları
-
Kuru cilt ve saçlar
-
Ağır veya düzensiz adet dönemleri
-
Yavaş kalp atışı (bradikardi)
-
Depresyon ve hafıza sorunları
Hipotiroidizm yavaş geliştiği için belirtiler aylar hatta yıllar boyunca fark edilmeyebilir.
Ne Yapılmalı?
Tiroidi yavaş çalışan kişiler için öneriler
-
Düzenli doktor kontrolleri
-
Levotiroksin gibi hormon replasman ilaçlarının düzenli kullanımı
-
Dengeli ve sağlıklı beslenme
-
Düzenli egzersiz
-
Stresten kaçınmak
-
Sağlıklı uyku düzeni
Beslenme Uyarıları
Tiroidi yavaş çalışanların bazı besinleri sınırlaması gerekir
-
Soya içeren gıdalar
-
Brokoli, karnabahar gibi turpgiller
-
Glutenli yiyecekler (ekmek, makarna)
-
Kızarmış ve yağlı yiyecekler
-
Şekerli ve işlenmiş gıdalar
-
Kahve ve alkol
-
Tam tahıllar, sebzeler, baklagillerdeki lif sınırlı tüketilmeli
Kilo ve Metabolizma
Tiroid bezinin yavaş çalışması, metabolizmayı yavaşlatarak kilo alımına ve yorgunluğa yol açabilir. Ancak hipotiroidide kilo değişimi genellikle hipertiroidiye göre daha az belirgindir.
Teşhis ve Tedavi
Doktorlar, tiroid fonksiyon testleriyle TSH ve serbest T4 hormon seviyelerini ölçer. Hipotiroidizm genellikle levotiroksin ile tedavi edilir. Tabletler genellikle sabah aç karnına alınır ve doz, kan testleri ile düzenli olarak ayarlanır. Tedavi başladıktan sonra belirtiler birkaç ay içinde hafifleyebilir ve genellikle ömür boyu izleme gerekir.
Tiroid hormon seviyeleri normale döndüğünde, genellikle yılda bir kez kontrol yapılması önerilir. Düzenli takip ve ilaç kullanımı ile hastalar yaşam kalitesini önemli ölçüde artırabilir.
