Anayasa Mahkemesi (AYM), staj borçlanmasıyla sigorta başlangıç tarihini geriye çekmek isteyen kamu görevlileri için kritik nitelikte olan kararı açıkladı. 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun geçici 4. maddesindeki “yürürlükten kaldırılan hükümleri de dahil 5434 sayılı Kanun hükümlerine göre işlem yapılır” ibaresinin iptali talebi oyçokluğuyla reddedildi. Bu karar, özellikle Osmaniye’de kamu görevinde bulunan ve avukatlık stajını borçlanmak isteyen çalışanlar açısından büyük önem taşıyor.
AVUKATLIK STAJ BORÇLANMASI AYM’YE TAŞINMIŞTI
Ankara 9. İdare Mahkemesi, avukatlık staj süresini borçlanarak sigortalılık başlangıcını öne çekmek isteyen bir kamu görevlisinin talebinin reddedilmesi üzerine söz konusu ibarenin iptali için AYM’ye başvurdu. Mahkeme, düzenlemenin sigorta başlangıcını geriye götürmeyi engellediğini ve eşitlik ilkesini zedelediğini savundu.
AYM: 5434 İŞTİRAKÇİLERİ İÇİN FARKLI REJİM MÜMKÜN
AYM, kararında sosyal güvenlik sisteminin 5510 sayılı Kanun ile tek çatı altında toplandığını ancak 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamındaki kamu görevlileri için farklı bir statü korunmasının mümkün olduğunu vurguladı.
Mahkeme şu tespitlere yer verdi:
-
5434 sayılı Kanun’a tabi “iştirakçi” statüsündeki kamu görevlilerinin borçlanmaları, sigorta başlangıcını geriye çekmez.
-
Diğer sigortalı gruplar için farklı kurallar bulunması eşitlik ilkesine aykırılık oluşturmaz.
-
Sosyal güvenlik sisteminin aktüeryal dengesi ve kamu maliyesinin korunması gözetilmelidir.
SOSYAL GÜVENLİK HAKKI İHLAL EDİLMİYOR
Gerekçede, sosyal güvenlik hakkının devletin ekonomik gücü, sistemin sürdürülebilirliği ve sosyal koşullarla birlikte değerlendirilmesi gerektiği belirtildi. AYM, borçlanılan sürenin sigorta başlangıcına etkisinin sınırlandırılmasının ölçüsüz olmadığına ve kamu yararı ile birey menfaati arasında dengenin bozulmadığına hükmetti.
KARŞI OYLARDA EŞİTLİK VE ÖLÇÜLÜLÜK VURGUSU
Başkanvekili Hasan Tahsin Gökcan dahil bazı üyeler, karşı oylarında şu görüşlere yer verdi:
-
5434 kapsamındakiler ile diğer sigortalılar arasında borçlanma açısından farklı uygulama eşitlik ilkesine aykırı.
-
Kamu görevlilerinin borçlanma yoluyla sigorta başlangıcını geriye çekmesinin engellenmesi ölçülülük ilkesine uygun değil.
KİMLERİ ETKİLİYOR? OSMANİYE’DE KİTLESEL ETKİ
Bu karar, özellikle Osmaniye’de kamu kurumlarında görev yapan ve borçlanma yoluyla emeklilik şartlarını erkene çekmeyi planlayan binlerce çalışanı yakından ilgilendiriyor.
Etkilenen gruplar:
-
1 Ekim 2008’den önce 5434 sayılı Kanun’a tabi olan kamu görevlileri,
-
Avukatlık stajını borçlanarak sigorta başlangıcını geriye çekmek isteyen memurlar,
-
Staj borçlanmasıyla erken emeklilik planlayan aday memurlar,
-
Osmaniye’de Emekli Sandığı statüsünde çalışan tüm kamu personeli.
AYM’nin iptal talebini reddetmesiyle, bu kişilerin sigorta başlangıcını borçlanılan gün kadar geriye çekmelerine imkân tanımayan mevcut uygulama geçerli olmaya devam edecek.
