Emeklilere Bayram İkramiyesi Artırılıyor
Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP), Meclis’e sunduğu kanun teklifiyle emeklilere verilen bayram ikramiyesini 3 bin TL’den 4 bin TL’ye çıkarmayı önerdi. Ancak, bu artış emeklilerin geçim sıkıntısını ne kadar hafifletecek? Türkiye'deki emekli maaşlarının uluslararası sıralamada nerede olduğu sorusu gündemde.
Türkiye'de Emekli Maaşları Ne Kadar?
Ocak 2025 itibarıyla Türkiye’de en düşük emekli maaşı 14 bin 469 TL olarak belirlendi. Muhalefet, bu rakamın yetersiz olduğunu savunarak daha yüksek bir artış talep ediyor.
DİSK Emekli-Sen Başkanı Cengiz Yavuz, 2024’ün "Emekliler Yılı" ilan edilmesine rağmen emekliler için "açlık ve yoksulluk yılı" olduğunu belirtti. 2025’in de daha zor olacağı görüşünde.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise Ocak 2024'te yaptığı konuşmada, emekli maaşlarında tarihin en büyük artışlarını gerçekleştirdiklerini, ancak hayat pahalılığının bu artışları hızla erittiğini söyledi.
Küresel Emeklilik Endeksi: Türkiye Sondan Dördüncü
ABD merkezli danışmanlık şirketi Mercer ve CFA Institute tarafından yayımlanan Küresel Emeklilik Endeksi'ne göre Türkiye, 48 ülke arasında sondan dördüncü sırada yer aldı.
Bu endeks, ülkelerin emeklilik sistemlerini şu üç kritere göre değerlendiriyor:
✔ Emeklilik aylığının miktarı
✔ Sistemin sürdürülebilirliği
✔ Güvenilirliği
Endekste en iyi ülkeler:
🏆 Hollanda - 84.8 puan
🥈 İzlanda
🥉 Danimarka
4️⃣ İsrail
📉 Türkiye ise 48.3 puanla sondan dördüncü oldu. Türkiye’nin altında sadece Filipinler, Arjantin ve Hindistan yer aldı.
📌 Türkiye'nin düzeltilmesi gereken başlıkları:
✅ En düşük emekli maaşı artırılmalı
✅ Özel emeklilik teşvik edilmeli
✅ Özel emeklilik fonlarına erken erişim sınırlandırılmalı
OECD: Türkiye'de Emekliler Arasında Gelir Adaletsizliği Çok Yüksek
Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), Türkiye’de 65 yaş üstü nüfusta gelir eşitsizliğinin çok yüksek olduğunu belirtiyor.
📊 OECD’nin son raporuna göre Türkiye, gelir adaletsizliğinde en kötü 5 ülke arasında.
Ayrıca, Türkiye’de yüksek enflasyonun emekli maaşlarını hızla erittiği vurgulanıyor.
Emekli Maaşlarının Alım Gücü Nasıl Düştü?
📉 DİSK'in raporuna göre Türkiye'de emekli maaşlarının euro karşılığı 2012-2021 arasında %33,6 azaldı.
2012’de Türkiye’deki emekli maaşı, 9 Avrupa ülkesinden daha yüksekti. Ancak 2021’de sadece Bulgaristan’ın üstünde kaldı.
Prof. Aziz Çelik, Türkiye’nin emekli maaşlarında Avrupa'da en büyük gerilemeyi yaşayan ülkelerden biri olduğunu belirtiyor.
📌 Emekli maaşlarının düşüşüne neden olan 2008 reformu:
🔻 Aylık bağlama oranı düştü: Önceden %70 olan bu oran %50’nin altına indi.
🔻 Ekonomik büyümeden alınan pay azaldı: Eskiden enflasyon + büyüme oranında maaş artışı yapılırken, şimdi büyümenin yalnızca %30’u maaşlara yansıtılıyor.
🔻 Uzun çalışmanın avantajı kaldırıldı: Prim gününü dolduran emekliler, çalışmaya devam ettiklerinde maaş avantajı kazanamıyor.
Emekli Maaşı Ne Kadar Olmalı?
Prof. Aziz Çelik, emekli maaşlarının çalışırken alınan son maaşın en az %75’i kadar olması gerektiğini savunuyor.
Şu an Türkiye’de:
📌 En düşük emekli maaşı: 14.469 TL
📌 Ortalama emekli maaşı: 17.500 TL
Ancak bu rakamlar, yaşam maliyetleri göz önüne alındığında emeklilerin rahat yaşaması için yeterli değil.
Türkiye’de Emeklilik Krizi Derinleşiyor
📍 Küresel emeklilik sıralamalarında Türkiye’nin yeri hâlâ çok geride.
📍 Yüksek enflasyon, maaş artışlarını hızla eritiyor.
📍 Emeklilerin alım gücü her geçen yıl düşüyor.
📍 OECD’ye göre Türkiye’de gelir adaletsizliği yüksek.
📍 Emekli maaşları, 2000’lerin başında asgari ücretten yüksekken artık asgari ücretin %55’ine kadar indi.
Emeklilerin geçim sıkıntısını azaltmak için daha köklü reformlara ihtiyaç var.
