Halk arasında “geleboru” ya da Frenk üzümü olarak da bilinen, botanik literatürde ise Viburnum opulus adıyla anılan gilaburu, kırmızı, salkım biçiminde ve acı-buruk tadıyla öne çıkıyor. Genellikle suyu hazırlanıp tüketilen meyve, sağlığa birçok fayda sağlıyor.
Gençlik İksiri ve Kırmızı Altın
İçeriğindeki vitamin ve mineraller sayesinde “kırmızı altın” olarak nitelendirilen gilaburu, Türkiye’nin farklı bölgelerinde “gilabolu, gilaboru, giraboru, kirabolu” gibi çeşitli isimlerle anılıyor. Antioksidan özellikleri nedeniyle “gençlik iksiri” olarak da adlandırılıyor.
Gilaburu meyvesi, nohut büyüklüğünde ve kırmızı renklidir. Endemik bir bitki olarak özellikle Kayseri ve çevresinde yoğun şekilde yetiştirilmektedir. Ekim ayının ilk haftasında hasadı yapılan gilaburu, bidon ve şişelerde salamura edilerek kış aylarında tüketiliyor. Meyve, yüksek asit içeriğinden dolayı az miktarda yenebiliyor ve jöle veya meyve suyu yapımında kullanılabiliyor.
Osmanlı’dan Günümüze
Osmanlı döneminde çiçeklerinin güzelliği nedeniyle “gül ebru” olarak adlandırılan gilaburu, zamanla halk arasında bugünkü ismini aldı.
Yetiştirilme Koşulları
Gilaburu fideleri genellikle 3 metre aralıklarla dikiliyor ve 3 günde bir sulanıyor. Aralık-Mart ayları arasında dikim yapılması öneriliyor. Bitki, yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk ve kar yağışlı karasal iklimi seviyor. Akarsu veya su kenarlarında yetiştirilen gilaburu, toprakta yaklaşık 30 cm derinliğinde kökleniyor.
Gilaburu Meyvesinin Faydaları
Gilaburu, özellikle taze suyu olarak tüketildiğinde sağlık açısından birçok fayda sunuyor:
-
Böbrek sağlığı: Böbrek taşları ve kumuna karşı destek oluyor.
-
Kan dolaşımı: Antioksidan özellikleri ile kanın sağlıklı akışını sağlıyor.
-
Tansiyon: Damar plaklarını önleyerek yüksek tansiyona iyi geliyor.
-
Kalp-damar sağlığı: Damar basıncını dengeleyip kalp sağlığını destekliyor.
-
Cilt sağlığı ve yaşlanma karşıtı: Antioksidan özellikleriyle cilt sağlığını koruyor, siyah nokta ve sivilceleri azaltıyor.
-
Uyku ve stres: Uykusuzluk ve strese karşı olumlu etkileri bulunuyor.
-
İdrar söktürücü: Ödem ve şişkinliklerin atılmasına yardımcı oluyor.
Gilaburu Şerbeti Tarifi
Malzemeler:
-
1 kg gilaburu meyvesi
-
3 bardak su
-
1 su bardağı toz şeker
Yapılışı:
-
Meyveler yıkanır ve elle veya kevgir ile suyu çıkarılır.
-
Elde edilen su süzülür.
-
Bir tencerede su ve şeker 15 dakika kaynatılır.
-
Gilaburu suyu eklenir, karıştırılır ve altı kapatılır.
-
Karışım bir saat oda sıcaklığında bekletildikten sonra buzdolabında soğutularak servis edilir.
Uzmanlar, gilaburu suyunun taze olarak tüketilmesini, meyvelerin tamamının tek seferde sıkılmamasını ve buzdolabında muhafaza edilmesini öneriyor.
Türkiye’nin şifa kaynağı olarak bilinen gilaburu, hem doğal meyve tüketimi hem de sağlıklı içecek alternatifleri arayanlar için benzersiz bir seçenek sunuyor.
