1929 yılında Burdur’da doğan, asıl adı Tahir olan Fakir Baykurt, Türkiye’nin eğitim tarihine, edebiyatına ve köy gerçeklerine damgasını vuran isimlerden biri. 1948’de Gönen Köy Enstitüsü’nden mezun olarak öğretmenlik mesleğine ilk adımını atan Baykurt’un hayatını şekillendiren olaylardan biri ise küçük yaşta yaşadığı bir çay anısı.
“Çay isterim, ille de çay!”
Çayın yeni yeni yayıldığı, köy kahvelerinde buharıyla göz doldurduğu yıllar…
Evlerinin önünde açılan kahvede yükselen o tanıdık kokular, genç Fakir’in aklını başından alır. Dayanamaz:
“Çay isterim, ille de çay!”
Anası, oğluna kıyamaz. Elinden tutup kahveye götürür.
Kahveci Topal Hüseyin’e seslenir:
“Hüseyin, bir bardak çay getir!”
Çay gelir ama...
Sıcak çayın nasıl içileceğini bilmeyen küçük Tahir, çayı bir hamlede yudumlar. Ağzı yanar, bardağı toprak zemine fırlatır.
O an, içinde fırtınalar kopar:
“Anam şimdi vuracak... Şurama mı, burama mı?”
Ama Elif Ana susar.
Bir tokat bekleyen çocuk, ikinci çayı alır. Bu kez üfleyerek içer...
“Neden vurmadın anacığım?”
Yıllar geçer...
Fakir Baykurt öğretmendir artık.
Anasını okuluna davet eder.
Beş sınıfı birden okutur, kürsüde “estirir, gürler.”
Ders biter. Dışarı çıkarlar.
Sorusu hâlâ içindedir:
“Anacığım, o gün neden vurmadın?”
Annesi o gün ilk kez yanıtlar:
“Ben sana çay döktüğün gün kızsaydım, içindeki aslan küserdi. Dövseydim, o aslan ölürdü! Böyle öğretmen falan olamazdın...”
“Sen de benim yaptığımı yap. Sakin ol.
Bu çocukların içindeki aslanı sakın öldürme.”
Bir Bardak Çayla Başlayan Pedagoji
Elif Baykurt’un o tokadı atmaması, bir çocuğun geleceğini nasıl değiştirdi?
Bir annenin sezgisi, bir öğretmenin felsefesine nasıl dönüştü?
Fakir Baykurt’un bu yaşanmış anısı, aslında şunu söylüyor:
Çocuğa bağırmak kolaydır, dövmek daha da kolay.
Ama sabretmek, dinlemek ve yüreğini öldürmemek, öğretmenliğin en zor ama en kıymetli yanıdır.
