2008’DEN SONRA EMEKLİ OLANLAR NEDEN ÇALIŞAMIYOR?
2008’de yürürlüğe giren 5510 sayılı kanun, Türkiye’nin sosyal güvenlik yapısını köklü şekilde değiştirdi. Bu kapsamda:
-
2008 sonrası ilk kez sigortalı olanlar, emekli olduktan sonra kayıtlı olarak çalışmak isterse,
➜ emekli aylıkları kesiliyor.
Yani bu gruptaki emekliler ya çalışmayı ya da maaş almayı tercih etmek zorunda kalıyor.
Bakanlık, yeni bir düzenleme yapılmadığını, bu kuralın 17 yıldır uygulandığını belirtiyor.
2008 ÖNCESİ GİRİŞİ OLANLAR İÇİN DURUM FARKLI
2008 öncesinde sigorta girişi yapılan emekliler ise:
-
Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) ödeyerek
-
Emekli maaşları kesilmeden
-
Resmi şekilde çalışmaya devam edebiliyor.
Bu kişiler hem emekli aylığını hem de çalıştıkları işten aldıkları maaşı birlikte alabiliyor.
Uzmanlara göre sistemin etkilerinin özellikle 2030 sonrasında daha net hissedilmesi bekleniyor.
KAYITDIŞI ÇALIŞAN EMEKLİLER BÜYÜK BİR GRUP
SGK kayıtlarına göre:
-
2022’de kayıtlı çalışan emekli sayısı: 945 bin
-
2025 Ağustos itibarıyla: 2 milyon 133 bin
Ancak bu tablo sadece görünen kısım.
DİSK-AR verileri ve uzman değerlendirmelerine göre kayıt dışı çalışan emekliler dahil edildiğinde, Türkiye’de işgücüne katılan emekli sayısı yaklaşık 8 milyona ulaşıyor.
Bu, toplam emekli nüfusunun neredeyse yarısına karşılık geliyor.
PROF. DR. AZİZ ÇELİK: “EMEKLİLERİN ÇALIŞMAK ZORUNDA KALMASININ SEBEBİ DÜŞÜK GELİR”
BBC Türkçe’ye konuşan Prof. Dr. Aziz Çelik, emeklilerin büyük bölümünün çalışmaya mecbur kaldığını vurguluyor:
-
Emekli aylıklarının yıllar içinde erimesi
-
Hayat pahalılığı
-
Kayıtdışı sektörlerin genişliği
gibi nedenler emeklileri yeniden işgücüne yöneltiyor.
Çelik’e göre kayıt dışı çalışan emekliler:
-
Hizmet sektöründe
-
Güvencesiz
-
Düşük beceri gerektiren işlerde
daha yoğun şekilde yer alıyor.
Kayıtlı çalışan emeklilerin profili ise daha farklı:
-
Nitelikli işler
-
Tecrübeli, işverenin kaybetmek istemediği çalışanlar
EMEKLİLERLE İLGİLİ ÇARPICI VERİLER
-
2024 itibarıyla Türkiye’de 15,9 milyon emekli var.
Bu oran nüfusun %18,5’i. -
AB’de emekli haklarına ayrılan pay %9,8 iken, Türkiye’de %3,7 seviyesinde.
-
2002’de ortalama emekli aylığının milli gelire oranı %46,4 iken,
2025’te bu oran %29’a kadar düştü.
Bu tablo, emeklilerin neden giderek daha fazla çalışmak zorunda kaldığını ortaya koyuyor.
DEĞİŞİKLİK YOK, MEVCUT SİSTEM DEVAM EDİYOR
Bakanlık açıklamalarına göre:
-
Herhangi bir yeni yasak ya da değişiklik yok.
-
2008 sonrası girişliler çalışırsa emekli aylığı kesilmeye devam edecek.
-
2008 öncesi girişliler ise SGDP ile çalışmayı sürdürebilecek.
Emekliler arasında çalışma oranının ise ekonomik koşullar nedeniyle önümüzdeki yıllarda daha da artması bekleniyor.
