Banka transferlerinde açıklama kısmına yazılan ifadeler, özellikle mülk sahipleri ile kişisel banka hesaplarını ticari amaçlarla kullananlar için ciddi riskler barındırıyor. Uzmanlar, EFT açıklamasına “Kira” yazan ya da “Diğer” seçeneğini işaretleyerek belirsiz bırakılan transferlerin, aylar sonra vergi incelemelerine dönüşebileceği konusunda uyarıyor.
Yapay Zeka Kira ve Ticari İşlemleri Çapraz Sorguluyor
14 Kasım 2025 Cuma günü itibarıyla maliye otoriteleri dijital para trafiğinin izlenmesinde yeni bir döneme girdi. GİB; tapu, elektrik-su abonelikleri ve banka kayıtlarını çapraz kontrol eden yapay zeka sistemleri sayesinde, kira gelirini beyan etmeyen mülk sahiplerini ve kişisel IBAN’ını ticari tahsilat için kullananları kolayca tespit edebiliyor.
Bu kapsamda yapılan en küçük hatalar bile ağır cezai yaptırımlara yol açabiliyor.
‘Diğer’ Açıklaması En Riskli Alan: Kira Geliri Sayılabilir
Vergi uzmanları, EFT veya havale işlemlerinde açıklama kısmının büyük önem taşıdığı konusunda uyarıyor.
• “Diğer” Seçeneği Tehlikesi
Bankaların sunduğu “Diğer” açıklaması, transferin amacını belirsiz kıldığı için yapay zeka tarafından riskli kabul ediliyor. Özellikle düzenli ve yüksek tutarlı “Diğer” açıklamalı ödemeler, kira ödemesi olarak yorumlanabiliyor. Bu durum, kira geliri olmayan kişilerin bile vergi incelemesi tebligatı almasına neden olabiliyor.
• “Kira” Açıklaması Otomatik Delil Niteliğinde
Kira geliri elde eden mülk sahipleri için bankadaki “Kira Ödemesi” açıklamaları doğrudan tespit anlamına geliyor. Gelir Vergisi Beyannamesi vermeyenler için bu kayıtlar, GİB tarafından delil kabul ediliyor ve geriye dönük ceza uygulamalarına gidilebiliyor.
2025 yılı için kira gelirlerinde 47.000 TL’lik istisna sınırının aşılması durumunda beyan zorunlu.
MASAK’tan Yüksek Tutarlı EFT’lere Ek Şartlar
Yapılan düzenlemeler yalnızca kira gelirlerini kapsamıyor. MASAK, ticari faaliyetlerde kullanılan banka hareketlerini de yakından izliyor.
• 200.000 TL ve Üzeri Transferlerde Açıklama Şartı
Bu tutarın üzerindeki EFT ve havalelerde işlemin amacının açıkça belirtilmesi zorunlu hale geldi. Muğlak açıklamalar, işlemin “şüpheli” olarak değerlendirilmesine ve bankanın belge talep etmesine neden olabiliyor.
• Kişisel IBAN Kullanımı Büyük Risk
Şirket veya şahıs işletmelerinin kurumsal hesaplar yerine bireysel IBAN’lar üzerinden tahsilat yapması, kayıt dışı ticaret şüphesi doğuruyor. Bu durum, MASAK tarafından şüpheli işlem olarak kaydediliyor ve hesapların geçici olarak bloke edilmesine kadar giden süreç başlatılabiliyor.
Hukuki Sonuçlar Ağır: Ceza ve İspat Yükümlülüğü
Vergi mevzuatına aykırı hareket edenler ciddi yaptırımlarla karşılaşabiliyor:
-
Özel Usulsüzlük Cezası: Kira ödemelerinin elden yapılması halinde hem kiracıya hem ev sahibine ceza kesiliyor.
-
İspat Zorunluluğu: “Diğer” açıklamasıyla düzenli para girişi olan kişilerin, paranın borç, hediye veya farklı bir işlem olduğunu belgelemeleri gerekiyor.
-
Vergi Ziyaı Riski: Belgelendirilemeyen her işlem, vergi cezası ve gecikme faizine dönüşebiliyor.
Yeni yapay zeka destekli sistemle birlikte, banka transferlerinde açıklama kısmı artık vergi incelemelerinin en kritik unsurlarından biri haline gelmiş durumda.
