Türkiye’de konut fiyatlarının ve kira enflasyonunun hızla yükselmesi, hükümeti yeni çözümler üretmeye yöneltti. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dar gelirli vatandaşların ev sahibi olmasını kolaylaştırmak amacıyla 30 ila 50 yıl vadeli konut kredisi modelini gündeme taşıdı. Bakan Şimşek'in açıklamalarına göre, bu modelle hem ev sahipliği oranı artırılacak hem de kira kaynaklı enflasyon baskısı azaltılacak.

Toki

Mevcut Durum ve Avrupa ile Kıyas

Türkiye’de ev sahipliği oranı yaklaşık %56, kiracı oranı ise %28 düzeyinde. Avrupa Birliği ülkelerinde ortalama ev sahipliği oranı %70’lerde seyrediyor. Uzmanlara göre bu fark, özellikle büyük şehirlerde yüksek kira maliyetleriyle birleşince genel enflasyonu da olumsuz etkiliyor.

Toki2Uzman Görüşü: "Bu Bir Fırsat"

Gayrimenkul Uzmanı Olcay Selvi, 50 yıla varan vadeli konut kredisi modelinin dar gelirli vatandaşlar için tarihi bir fırsat olabileceğini belirtti. Ancak henüz somut adımların atılmadığını da hatırlattı. Selvi, "Kira enflasyonu, genel enflasyonun en önemli tetikleyicisi. Türkiye’nin düşük ev sahipliği oranı, bu sorunu daha da derinleştiriyor" dedi.

Uzun Vadeli Kredi Mümkün mü?

Şu anda Türkiye’de bankalar en fazla 10 yıl vadeli konut kredisi sunabiliyor. Ancak uzmanlara göre 30 ila 50 yıl vadeli modeller;

  • Düşük ve kalıcı faiz oranları,

  • Devlet destekli fonlar,

  • Hazine arazilerinin kullanılması,

  • Krediye devlet garantisi sağlanması
    ile mümkün hale gelebilir.

Devlet Destekli Modeller Masada

Olcay Selvi’ye göre uzun vadeli kredi modellerinde şu seçenekler ön plana çıkıyor:

  • Düşük faizli kredi için özel fon kurulması

  • Faiz yükünün bir kısmının devlet tarafından karşılanması

  • Arsa maliyetlerinin devlet eliyle düşürülmesi

  • Devlet garantisiyle özel bankaların teşvik edilmesi

  • TOKİ öncülüğünde sosyal konut üretiminin hızlandırılması

Örnek Taksit Hesaplamaları

1,5 milyon TL’lik bir konut kredisi için yapılan simülasyona göre:

🔸 Mevcut %2,5 faiz oranıyla 30 yıl vadeli aylık ödeme: 37.500 TL
🔸 Faizin %1,5'e düşmesi durumunda: 22.600 TL

Bu hesaplamalara göre bir hanede iki çalışan varsa, biri geçim masraflarını karşılarken diğeri kredi ödemelerine katkı sunabilir. Böylelikle kira öder gibi ev sahibi olmak mümkün hale gelebilir.

Alternatif Model: Arsa Devletten, Ödeme İki Aşamalı

Olcay Selvi’nin önerdiği alternatif modele göre:

  • Arsa devlet tarafından sağlanacak

  • İlk 15 yıl sadece konutun bedeli ödenecek

  • Sonraki 15 yılda devlet arsa bedelini tahsil edecek

  • Taksitler asgari ücrete endeksli olacak

Bu sistemle asıl yük devletle vatandaş arasında dengeli biçimde bölünebilir.

Sosyal Konut Üretimi Artmalı

İstanbul’da ortalama 100 metrekarelik bir evin kirası 26 bin TL’ye ulaştı. Bu rakam, asgari ücretin üzerinde. Türkiye’de yıllık ortalama konut üretimi şu an 550 bin adet. Uzmanlara göre bu rakamın 800 bine çıkarılması gerekiyor.

Selvi, “İstanbul merkezinde değil ama hazine arazilerinde, TOKİ öncülüğünde üretilecek konutlarla bu sorun çözülebilir. Yeter ki siyasi irade bu yöne eğilsin” diyerek üretim vurgusu yaptı.

Muhabir: Öznur Atayeter