Kamuoyunda EYT düzenlemesinin ardından emeklilik tartışmaları yavaşlarken, “malulen emeklilik” uygulaması özellikle çalışma gücünü kaybeden vatandaşlar için önemli bir çıkış yolu sunuyor.
SGK mevzuatına göre, sadece 1800 gün (yaklaşık 5 yıl) prim ödemesi bulunan sigortalılar, belirli şartları sağlamaları halinde yaş şartı aranmaksızın emekli maaşı almaya hak kazanabiliyor. Bu hak, erken emeklilik değil; çalışamayacak durumda olan kişiler için tanınmış bir sosyal güvence olarak öne çıkıyor.
Malulen Emeklilikte Temel Şartlar Neler?
Malulen emeklilikten yararlanabilmek için iki temel kriterin aynı anda sağlanması gerekiyor:
Çalışma Gücü Kaybı
Sigortalı olarak çalışmaya başladıktan sonra, geçirilen hastalık veya kaza nedeniyle çalışma gücünün en az %60’ının kaybedilmiş olması şart. Bu oran, yetkili hastanelerden alınan sağlık kurulu raporlarıyla belirleniyor.
Prim Günü ve Sigortalılık Süresi
En az 10 yıllık sigortalılık süresi ve toplamda 1800 gün prim ödemesi bulunması gerekiyor.
Kritik İstisna 10 Yıl Şartı Aranmıyor
Mevzuatta yer alan önemli bir istisna ise dikkat çekiyor. Eğer sigortalı kişi, “başkasının bakımına muhtaç” derecede ağır bir hastalık veya engellilik durumundaysa (örneğin felç, ileri evre kanser gibi), 10 yıllık sigortalılık süresi şartı aranmıyor. Bu durumda yalnızca 1800 gün prim ödemesi, emekli maaşı bağlanması için yeterli kabul ediliyor.
Hangi Hastalıklar Malulen Emeklilik Kapsamında?
SGK Sağlık Kurulu tarafından belirlenen “Maluliyet Listesi” oldukça geniş kapsamlı. Uygulamada en sık kabul edilen hastalık grupları ise şu şekilde sıralanıyor:
-
Kanser türleri: Tedavi süreci ağır ve çalışmaya engel olan onkolojik hastalıklar
-
Nörolojik hastalıklar: Epilepsi, Multipl Skleroz (MS), Parkinson, beyin felci
-
Organ nakilleri: Böbrek, karaciğer, kalp ve akciğer nakli yapılan hastalar
-
Psikiyatrik rahatsızlıklar: Tedaviye dirençli şizofreni ve bipolar bozukluk
-
Uzuv kayıpları ile görme ve işitme kayıpları
Başvuru Süreci Nasıl İşliyor?
Malulen emeklilik süreci belirli adımlarla ilerliyor ve nihai kararı SGK veriyor:
-
Başvuru: Sigortalı, bağlı bulunduğu SGK il veya ilçe müdürlüğüne dilekçe ile başvuruyor.
-
Sevk: SGK, başvuru sahibini yetkili bir devlet ya da üniversite hastanesine sevk ediyor.
-
Sağlık Kurulu Raporu: Hastane heyeti, kişinin sağlık durumunu değerlendirerek tıbbi rapor düzenliyor. Bu aşamada “emekli olur” ya da “olmaz” kararı verilmiyor.
-
SGK Kararı: Hazırlanan rapor, SGK Sağlık Kurulu’na gönderiliyor. Kurul, çalışma gücü kaybının %60 ve üzeri olduğuna karar verirse, malulen emeklilik hakkı onaylanıyor.
