Geri dönmek isteyen emekliye rehber niteliğinde açıklamalar
Hayat pahalılığı ve artan geçim zorlukları, binlerce emekliyi yeniden iş hayatına dönmeye zorlarken, bu kararı verirken SGK sisteminde atlanmaması gereken kritik detaylar gündeme geldi. Sosyal Güvenlik Uzmanı İsa Karakaş’ın açıklamalarına göre, bazı emekliler maaşları kesilmeden çalışabiliyor, bazıları ise tüm haklarını riske atabiliyor.
Konunun merkezinde ise “Sosyal Güvenlik Destek Primi” (SGDP) uygulaması var. 2008 öncesi sigortalı olan emekliler için büyük avantaj sağlayan bu sistem, doğru tercih edildiğinde maaş kesintisinin önüne geçiyor.
SGDP ile hem maaş hem iş mümkün
SGDP sistemi, özel sektörde çalışmak isteyen emekliler için umut verici bir model sunuyor. Emekli, bir yandan maaşını almaya devam ederken, bir yandan da işvereniyle SGDP kapsamında çalışabiliyor. Bu model, Ekim 2008 öncesi sigorta girişi olanlar için geçerli.
Ancak bu sistemin devreye alınması için kritik bir adım şart: “Sigortalı Tercih Bildirim Formu”. Bu form aracılığıyla emekli, çalışmaya hangi koşullarda devam edeceğini belirtiyor. SGDP kapsamında mı çalışacak, yoksa maaşını kestirip tüm sigorta kollarına mı dahil olacak? İşte bu sorunun cevabı, emeklinin geleceğini doğrudan etkiliyor.
Yanlış form, binlerce lira kayıp demek
SGK uzmanları, tercih formunun yanlış ya da eksik doldurulmasının maaş kesintisine, sağlık haklarında aksamalara ve hatta emeklilik statüsünün yeniden değerlendirileceği durumlara yol açabileceği uyarısında bulunuyor. Formun doğru şekilde doldurulması, bu anlamda hem mali hem de hukuki bir güvence sağlıyor.
İşverene yük, emekliye umut
SGDP sistemi işverenler için de belirli bir maliyet oluşturuyor. %30’luk SGDP prim yükünün %7,5’ini çalışan emekli öderken, kalan %22,5 ve kısa vadeli sigorta primleri işveren tarafından karşılanıyor. Örneğin, brüt maaşı 60.000 TL olan bir emeklinin SGDP kapsamında işverene maliyeti 4.500 TL’yi bulabiliyor. Bu da işverenin karar sürecini etkileyen önemli bir unsur.
Kamu ve serbest meslekte farklı kurallar geçerli
Kamu kurumlarında çalışmaya başlayan emekliler için ise tablo farklı. Bu kişiler için SGDP uygulanmıyor. Maaşlar otomatik olarak kesiliyor ve çalışmaya devam eden emekli tüm sigorta kollarına yeniden tabi oluyor.
Öte yandan, serbest meslek mensupları ya da şirket ortakları ise 4/1-b (Bağ-Kur) kapsamında değerlendirildiği için SGDP primi ödemiyor. Ancak yine de çalışmanın biçimi, alınacak maaştan prim yüküne kadar pek çok detayı doğrudan belirliyor.
Geleceği şekillendiren tercih: Formu doldurmadan adım atmayın
Uzmanlar, çalışmaya başlamadan önce SGK il müdürlüklerinden ya da e-Devlet üzerinden erişilen formların dikkatle incelenmesini, mümkünse bir mali müşavir ya da SGK uzmanından danışmanlık alınmasını öneriyor.
Çünkü bu kez mesele sadece ek gelir değil — geleceği koruyup koruyamamak.
