Osmaniyeliler için ekonomik yaşamda önemli etkiler yaratacak yeni vergi paketi Meclis’in gündeminde. Plan ve Bütçe Komisyonu’nda kabul edilen 36 maddelik kanun teklifi, kısa süre içinde Genel Kurul’a gelmesi bekleniyor. Hükümet, paketi “vergi adaletini güçlendirme” ve “kayıt dışıyla mücadele” gerekçeleriyle sunarken, uzmanlar paketin asıl amacının kamu gelirlerini artırmak olduğunu belirtiyor.
DW Türkçe’nin ulaştığı Hazine ve Maliye Bakanlığı Etki Analizi’ne göre paketin toplam mali etkisi yaklaşık 350 milyar TL olacak. Bunun 200 milyar TL’si ek gelir, 150 milyar TL’si ise tasarruf kaynaklı olarak sağlanacak. Düzenlemeler, büyük ölçüde vergi tabanını genişletmeye ve işverenlerin prim yükünü artırmaya odaklanıyor.
Yeni gelir kaynakları ve tasarruf hedefleri
Pakette öne çıkan düzenlemeler arasında işveren prim oranının bir puan artırılmasıyla 2026’da 111 milyar TL ek gelir sağlanması, prime esas kazanç üst sınırının asgari ücretin dokuz katına çıkarılmasıyla 63,7 milyar TL, kira istisnasının daraltılmasıyla 22 milyar TL ve noter harçlarının devreye girmesiyle 13,1 milyar TL ek gelir yaratılması bulunuyor. Öte yandan genç girişimci teşvikinin kaldırılması ve işveren prim desteğinin düşürülmesiyle yaklaşık 110 milyar TL’lik tasarruf hedefleniyor.
Kira gelirlerinde önemli değişiklikler
Konut kira gelirlerinde vergi istisnası yalnızca emekli, dul, yetim ve malul aylığı alanlara uygulanacak. Diğer mülk sahipleri yıllık kira gelirlerinin tamamını beyan etmek zorunda kalacak. Uzun vadeli konut kredisiyle ev alıp kiraya verenlerin faiz giderlerini düşebilme hakkı da kaldırıldı. Ekonomist Emre Şirin, bu değişikliğin dolaylı olarak kiracıları da etkileyeceğini, kira fiyatlarına yansıyacağını vurguluyor.
Gayrimenkul ve araç satışları
Tapuda satış bedeli ile gerçek piyasa değeri arasında fark tespit edilirse vergi ziyaı cezası artık yüzde 25 yerine bir kat olarak uygulanacak. İkinci el araç satışlarında ise noter harç muafiyeti kaldırılarak satış bedeli üzerinden binde 2 oranında ve en az 1.000 TL harç alınacak. Bu düzenlemeler, kayıt dışı işlemleri azaltmayı hedefliyor, ancak işlem maliyetlerini artırarak piyasayı daraltabilir.
Meslek gruplarına ek yükler
Özel sağlık kuruluşlarından veteriner kliniğine, diş polikliniğinden kuyumculuk işletmelerine kadar birçok meslek grubu, yıllık 10 bin TL ile 7,5 milyon TL arasında değişen harç ödemek zorunda kalacak. Bu adım, vergi oranını artırmadan gelir tabanını genişletme stratejisi olarak değerlendiriliyor.
Sosyal güvenlikte değişiklikler
İşveren prim oranı yüzde 11’den yüzde 12’ye, emeklilik prim oranı ise bir puan artırılıyor. Kısmi süreli çalışanlar, tarım işçileri ve ev hizmetlerinde çalışanların prim oranları yüzde 20’den yüzde 21’e yükseliyor. İmalat dışı sektörlerde Hazine prim desteği dört puandan iki puana düşürülürken, genç girişimcilere verilen prim desteği tamamen kaldırılıyor. Ayrıca askerlik borçlanması, isteğe bağlı sigorta ve BAĞ-KUR ihya prim oranları yüzde 45’e çıkarılıyor.
Vergide adaletsizlik eleştirisi
Emre Şirin, paketin reform olarak sunulmasına rağmen teknik olarak gelir artırıcı bir düzenleme olduğunu belirtiyor: “Vergi, dar gelirlinin sırtında kalmaya devam edecek. Dolaylı vergiler ve stopaj yoluyla alınan gelir vergisi nedeniyle vergi adaletsizliği artacak.”
Yeni vergi paketi, Osmaniyeliler de dahil olmak üzere geniş bir kesimi doğrudan etkileyerek kira, prim ve harç yüklerini artıracak; sosyal güvenlik ve maliyet dengesini yeniden şekillendirecek gibi görünüyor.
