Deloitte, 14’üncü kez gerçekleştirdiği “2025 Z ve Y Kuşağı Küresel Araştırması”nın sonuçlarını açıkladı. Araştırma, genç kuşakların iş yaşamına, değerlerine ve gelecek kaygılarına dair önemli bulgular ortaya koydu. 44 ülkeden 23 bini aşkın katılımcıyla yapılan araştırmaya göre, Z ve Y kuşakları önümüzdeki 5 yıl içinde küresel iş gücünün yüzde 74’ünü oluşturacak.
Liderlik Yerine Denge
Araştırmaya katılan Z kuşağının sadece yüzde 6’sı, liderlik pozisyonuna ulaşmayı kariyer hedefi olarak görüyor. Ancak bu durum hırs eksikliği anlamına gelmiyor. Z kuşağı, işveren tercihinde “öğrenme ve gelişim olanakları”, iş/yaşam dengesi ve kariyer ilerleme fırsatlarını öncelikli kriterler arasında görüyor.
Z kuşağının yüzde 70’i haftada en az bir kez yeni beceriler geliştirmeye zaman ayırıyor. Y kuşağında bu oran yüzde 59 olarak dikkat çekiyor.
Anlam ve İyi Oluş Öncelikli
Z kuşağının yüzde 89’u, Y kuşağının ise yüzde 92’si iş tatmini için amaç duygusunun önemli olduğunu vurguluyor. Bir iş teklifini değerlendirirken, Z kuşağının yüzde 54’ü ve Y kuşağının yüzde 53’ü işin “anlam” içermesini çok önemli görüyor.
Buna karşın, Z kuşağının sadece yüzde 52’si ve Y kuşağının yüzde 58’i zihinsel sağlık durumlarını iyi olarak tanımlıyor. Katılımcıların yaklaşık üçte biri işini en büyük stres kaynağı olarak belirtiyor.
Eğitim ve Gelecek Kaygısı
Z kuşağının yüzde 31’i, Y kuşağının yüzde 32’si yükseköğrenim görmemeyi tercih ediyor. En büyük nedenler arasında yüksek eğitim maliyetleri öne çıkıyor. Z kuşağının yüzde 40’ı ve Y kuşağının yüzde 38’i bu maliyetlerden dolayı endişeli.
Ayrıca, üniversitelerin iş gücü için yeterli pratik deneyim sunmadığına dair şüpheler de öne çıkıyor.
Yapay Zeka Kullanımı
Z kuşağının yüzde 57’si, Y kuşağının yüzde 56’sı günlük işlerinde üretken yapay zekadan faydalanıyor. Bu teknoloji veri analizi, içerik üretimi, proje yönetimi ve risk analizi gibi alanlarda yoğun şekilde kullanılıyor.
Genç profesyoneller, yapay zekanın iş kalitesini artırdığına, stratejik konulara daha fazla odaklanmayı sağladığına inanıyor. Ancak Z kuşağının yüzde 63’ü, Y kuşağının yüzde 65’i yapay zekanın işleri ortadan kaldırabileceği endişesini taşıyor.
Finansal Güven ve Maliyetler
Z kuşağının yüzde 48’i, Y kuşağının yüzde 46’sı kendini finansal açıdan güvende hissetmiyor. Her iki kuşağın yarısından fazlası maaştan maaşa yaşadığını belirtiyor. Yaşam maliyetleri, dört yıldır üst üste genç kuşakların en büyük endişesi olmaya devam ediyor.
Bu kaygılar mutluluk düzeylerini de etkiliyor. Yaşam maliyetlerinden endişe duyan gençlerin yalnızca üçte biri son bir yılda kendini mutlu hissettiğini ifade ediyor.
Çevresel Duyarlılık
Z kuşağının yüzde 65’i ve Y kuşağının yüzde 63’ü, çevre konusunda kaygılı. Katılımcıların yarısından fazlası, çevre dostu ürün ve hizmetler için daha fazla ödeme yapabileceğini söylüyor. Her dört gençten biri, iş teklifini kabul etmeden önce şirketin çevresel etkilerini araştırıyor.
Deloitte Türkiye’den Değerlendirme
Deloitte Türkiye İnsan Kaynakları Yönetimi Hizmetleri Lideri İlksen Keleş, araştırma sonuçlarına ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:
“Genç kuşaklar artık yalnızca bir iş değil, aynı zamanda bir değer ve anlam arıyor. Finansal güvence, kariyer gelişimi ve zihinsel sağlık bir bütün olarak ele alınmalı. Kurumların bu bütünlüğü sağlayabilmesi, genç yetenekleri çekmek ve elde tutmak açısından kritik.”
Keleş, Z ve Y kuşağının hırslı olduğunu ancak başarı tanımlarının geleneksel liderlik anlayışından farklılaştığını da vurguladı.
