Dürtüselliğin Belirtileri
Dürtüsellik, çeşitli şekillerde kendini gösterebilir. Uzmanlar sık rastlanan örnekleri şöyle sıralıyor:
-
Hesapsız harcama: Mali sonuçlarını düşünmeden alışveriş yapmak.
-
Aşırı yeme veya içme: Kontrolsüz şekilde yemek veya alkol tüketmek.
-
Madde bağımlılığı: Uyuşturucu veya alkol kullanımında artış.
-
Duygusal patlamalar: Sık sık ağlama, bağırma veya ani öfke patlamaları.
-
Aşırı paylaşım: Mahrem bilgileri farkında olmadan başkalarıyla paylaşmak.
-
Aniden plan değiştirme: Rutinleri bırakmak veya ani kararlarla planları değiştirmek.
-
Yalan söyleme ve saldırgan davranış: Sonuçlarını düşünmeden hareket etme ve öfkeyle zarar verme.
-
Güvenli olmayan cinsel ilişki ve kendine zarar verme: Riskli davranışlara yönelme.
Dürtüsellik Neden Olur?
Dürtüselliğin nedenleri tam olarak bilinmese de hem çevresel hem de genetik faktörlerin rol oynadığı düşünülüyor. Dürtüsel davranışlar genellikle bazı ruh sağlığı bozukluklarıyla ilişkilendiriliyor:
-
Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB)
-
Bipolar bozukluk
-
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB)
-
Sınırda Kişilik Bozukluğu (BPD)
-
Antisosyal kişilik bozukluğu
-
Dürtü kontrol bozuklukları (DKB)

Tedavi Yöntemleri
Dürtü kontrol bozukluklarının birinci basamak tedavisi psikoterapi olarak öne çıkıyor. Tedavi planları gerekirse ilaç tedavisini de içerebiliyor. Uzmanlar etkili terapi yöntemlerini şöyle sıralıyor:
-
Davranışçı terapi: Mevcut sorunlara odaklanarak davranış değişiklikleri sağlar.
-
Duygu odaklı terapi: Duyguları ve duygusal zekâyı ele alarak güvenli ilişkiler kurulmasına yardımcı olur.
-
Farkındalık terapisi: Anda kalmayı, duyguları kabul etmeyi ve olumsuz düşünce kalıplarından kurtulmayı destekler.
-
Çözüm odaklı terapi: Kişilerin güçlü yönlerini ön plana çıkararak günlük sorunlara çözümler bulmayı teşvik eder.

Uzmanlar, dürtüselliğin kontrol altına alınmasıyla hem ruh sağlığının hem de sosyal ve kişisel hayatın olumlu yönde etkileneceğini vurguluyor.




