Kripto piyasasında işlem yapan kullanıcıların sıkça duyduğu terimlerden biri "likit olmak" ya da kısaca "liq olmak" ifadesidir. Bu terim, özellikle kaldıraçlı işlemler esnasında teminatın belirli bir seviyeye kadar erimesi sonucu, pozisyonun otomatik olarak kapanmasını ifade eder. Genellikle vadeli işlem piyasalarında karşılaşılan bu durum, teminatın yeterli seviyeyi koruyamaması hâlinde gerçekleşir.
Kripto piyasasında işlem yapan kullanıcıların sıkça duyduğu terimlerden biri "likit olmak" ya da kısaca "liq olmak" ifadesidir. Bu terim, özellikle kaldıraçlı işlemler esnasında teminatın belirli bir seviyeye kadar erimesi sonucu, pozisyonun otomatik olarak kapanmasını ifade eder. Genellikle vadeli işlem piyasalarında karşılaşılan bu durum, teminatın yeterli seviyeyi koruyamaması hâlinde gerçekleşir.
Likit olma durumu, marjin seviyesinin belirlenen risk oranının altına düşmesiyle tetiklenir. Kullanıcının işlem yönüne ters hareket eden fiyatlar, zararı artırdıkça teminat da erir ve sistem pozisyonu otomatik olarak sonlandırır. Likidasyon hesaplama mekanizmaları kullanıcıyı daha fazla zarara uğramaktan korurken aynı zamanda platformun da riskini dengede tutabilir.
Vadeli İşlem Piyasalarının Rolü
Likit olma kavramı doğrudan vadeli işlem piyasalarıyla ilişkilidir; dolayısıyla Türk kripto borsaları dâhilinde bu tür işlemleri gerçekleştiremezsiniz. Spot piyasada ise, kullanıcılar doğrudan varlık satın alır ve bu varlıkları kendi portföylerinde tutar. Ancak vadeli işlemler, belirli bir tarih ve fiyat üzerinden yapılan sözleşmelerdir ve çoğu zaman kaldıraç kullanılarak açılır.
Kaldıraç sayesinde kullanıcılar, sahip oldukları teminatın katbekat üzerinde işlem açabilirler. Bu durum, potansiyel kazancı artırabileceği gibi, zararı da aynı hızda büyütebilir. Bu nedenle kaldıraçlı işlemler beraberinde likit olma riskini getirir.
Türkiye’de Durum: Kaldıraçlı İşlemlere Erişim
2025 itibarıyla Türkiye'de faaliyet gösteren yerli kripto para platformlarında kaldıraçlı işlem opsiyonları erişilemez durumdadır. Mevcut düzenlemeler çerçevesinde, bazı işlem türlerinin sunulması belirli kısıtlamalara tabidir.
Bu çerçevede değerlendirildiğinde, yerli platformlarda likit olma riski doğurabilecek türde işlemler genellikle mevcut değildir. Spot piyasada doğrudan alım-satım yapıldığı için likidasyon mekanizması doğal olarak devreye girmez. Ancak kullanıcıların kendi alım-satım stratejileri içinde zararlarını yönetememesi, yine portföy değerinde ciddi kayıplar yaşanmasına yol açabilir. Bu, teknik anlamda likit olmak olmasa da, sonuç açısından benzer duygular yaratabilir.
Kullanıcıların Dikkat Etmesi Gereken Noktalar
Yerli borsalarda likit olma riski doğrudan yaşanmasa da, piyasa volatilitesi göz önünde bulundurularak işlem stratejilerinin dikkatli oluşturulması önemlidir. Özellikle şu hususlara dikkat edilmelidir:
-
Piyasa trendine karşı pozisyon alınmamalı
-
Ani fiyat hareketlerine karşı emir oluşturma gibi sınırlandırmalar düşünülmeli
-
Alım-satım kararları duygusal değil, veriye dayalı olmalı
Kaldıraçlı işlemler sunulmasa bile, yatırımcının yüksek miktarda varlıkla işlem yapması kendi içinde yüksek risk barındırabilir. Bu nedenle, her işlem öncesinde temel analiz ve teknik göstergeler eşliğinde karar verilmesi, uzun vadeli başarı için önemli bir adımdır.
Marjin Mekanizması Olmadan Likit Olunur mu?
Yerli platformlarda marjin ve kaldıraç özelliklerinin sınırlı olması, likidasyon sistemlerinin doğrudan kullanılmadığı anlamına gelir. Ancak bu durum, kullanıcıların büyük zararlar yaşamasını tamamen engellemez. Piyasa dalgalanmaları, özellikle yüksek hacimli alımlarda ya da ani düşüşlerde, önemli zararlar yaratabilir.
Kaldıraçsız işlemlerde pozisyonlar manuel olarak kapatılır. Sistem, kullanıcı adına teminatı yönetmez. Bu da kullanıcıyı daha fazla kişisel sorumluluk altına sokar. Risk yönetimi uygulamaları bu noktada ön plana çıkar.
Yerli Borsalarda Risk Algısı
Yerli platformlar, spot piyasa işlemine odaklandıkları için likit olma riski açısından daha güvenli bir yapı sunar. Ancak bu güvenlik, her yatırımcının bilinçli hareket edeceği anlamına gelmez. Kullanıcıların platformda sunulan analiz araçlarını kullanması, fiyat alarm sistemlerinden faydalanması ve düzenli piyasa takibi yapması önerilir.
Ayrıca bazı platformlar, piyasa dalgalanmalarını takip etmek için özel endeks verileri ya da duyarlılık göstergeleri sunmaktadır. Bu tür veriler, yatırım kararlarını desteklemek için kullanılabilir.
Uluslararası Borsalarda Likidasyon Riski
Türkiye dışındaki borsalarda kaldıraçlı işlemler aktif olarak sunulduğu için, likit olma durumu daha yaygın yaşanır. Bu platformlar genellikle pozisyon açılırken kullanıcıdan belli bir marjin belirlemesini ister. Fiyat, belirlenen sınırın dışına çıkarsa pozisyon kapatılır. Bu tarz sistemlerde risk hızlı şekilde büyüyebileceği için, kullanıcıların bilgi seviyesi ve deneyimi oldukça belirleyicidir.
Yerli platformlarda benzer mekanizmaların bulunmaması, riskin daha sınırlı olması anlamına gelir. Ancak bu, her zaman düşük riskli yatırım anlamına gelmez. Her işlemde kayıp ihtimali vardır ve bu ihtimale göre strateji belirlenmelidir.
SSS
Yerli borsalarda kaldıraçlı işlem yapılabilir mi?
Hayır. 2025 itibarıyla Türkiye merkezli platformlarda kaldıraçlı işlemler kullanıcıya açık değildir.
Likit olmak yalnızca kaldıraçlı işlemlerde mi olur?
Evet. Likit olmak, genellikle marjin kullanılarak açılan işlemlerde teminatın tükenmesi sonucunda gerçekleşir. Spot işlemlerde sistemsel bir likidasyon mekanizması bulunmaz.
Yerli platformlarda işlem yaparken zarar riski yok mu?
Zarar riski her zaman vardır. Ancak sistemin otomatik olarak pozisyon kapatması gibi bir yapı olmadığı için, bu tür zararlar manuel olarak kullanıcı kontrolünde yaşanır.
